Armenia jest przepięknym, niedocenionym jeszcze przez turystów krajem. Wiele miejsc wciąż pozostaje nieskażonych natarczywie rozrastającą się turystyką. Jest to spowodowane na pewno małą ilością połączeń lotniczych, brakiem tanich lotów (co już niedługo powinno się zmienić) oraz niełatwym przemieszczaniem się po Armenii. Oto mały poradnik o podróżowaniu po kraju jakim jest Armenia – wszystkie informacje praktyczne, które warto znać przed podróżą.
Armenia - informacje praktyczne
Jak dostać się do Armenii?
Zacznijmy od najważniejszej informacji z cyklu „Armenia – informacje praktyczne” – czyli jak właściwie dostać się do Armenii? Jak już wspomnieliśmy, kraj ten nie może poszczycić się zbyt rozwiniętą siatką połączeń lotniczych. Mimo to, od naszego pobytu w tym kraju już co nieco zmieniło się na korzyść. Do Erywania możemy dostać się bezpośrednim połączeniem z Warszawy naszym rodzimym przewoźnikiem. Tanie linie lotnicze dopiero zaczynają ekspansję w tym temacie, chociaż w dobie koronawirusa na pewno szybko się to nie poprawi. W ostatnim czasie Wizzair zaoferował bezpośrednie połączenia lotnicze do stolicy Armenii z takich krajów jak Austria, Litwa, Cypr oraz Zjednoczone Emiraty Arabskie.
Inną opcją dostania się do Armenii jest lot do Gruzji i przemieszczenie się do Erywania autobusem lub pociągiem. Jest to ciekawa opcja dla podróżników, którzy chcieliby zwiedzić kilka krajów Kaukazu w czasie tego samego wyjazdu. O tym jak na własną rękę przemieszczać się między stolicą Gruzji a stolicą Armenii dowiesz się z tego wpisu. Natomiast tutaj znajdziesz nasz mini przewodnik po Erywaniu.
Klimat Armenii. Kiedy najlepiej jechać do Armenii?
Armenia na pewno nie jest destynacją całoroczną. Pogoda przypomina nieco tę, którą można spotkać w Polsce, choć lato jest nieco bardziej upalne. Najlepszym terminem do odwiedzenia tego kraju są miesiące od kwietnia do października. Co prawda opadów jest wtedy więcej niż w pozostałych miesiącach, ale temperatura za to jest o wiele korzystniejsza. My odwiedziliśmy Armenię we wrześniu i przez cały wyjazd cieszyliśmy się ciepłą pogodą.
Waluta i ceny w Armenii
Walutą obowiązującą w Armenii jest dram armeński [AMD], który dzieli się na 100 luma. 100 Dramów to 0,78 złotego (stan na październik 2020).
Średnie zarobki w kraju są bardzo małe – około 200 euro na miesiąc. Na pierwszy rzut oka wydają się to niemożliwe, ponieważ w samej stolicy ciężko zobaczyć inny samochód niż Bentley. Ceny jedzenia na mieście nie należą do wysokich, a jeżeli ograniczysz noclegi do tych nieszczególnie drogich, wypad do tego kraju może być cenowo bardzo przystępny.
Przykładowe ceny w Armenii
Noclegi: za każdym razem spaliśmy w pokojach dwuosobowych – czasem z prywatną łazienką, a czasem z taką na korytarzu. Za nocleg ze śniadaniem w Erywaniu płaciliśmy 7500 dramów. Poza Erywaniem ceny wahały się od 6000 do 10000 dramów.
Internet: karta sim z 5GB internetu to koszt około 2600 dramów.
Posiłki w restauracjach: wegetariańska obiadokolacja dla dwóch osób, która składała się z wielu różnych przystawek to koszt około 6000 dramów.
Język
Językiem urzędowym w Armenii jest język ormiański. Większość ludzi mówi również po rosyjsku więc znajomość tego języka będzie dużym plusem w czasie twojej podróży. W samej stolicy spora ilość ludzi mówi po angielsku, szczególnie jeśli chodzi o młodych. Niestety im dalej od Erywania tym trudniej bez znajomości języka rosyjskiego. Szczerze mówiąc, właśnie podróżując po Kaukazie tak naprawdę po raz pierwszy poczuliśmy na własnej skórze co znaczy bariera językowa. Uratowały nas gestykulacja i google translator.
Wiza do Armenii
Do kraju tego w przypadku Polaków obowiązuje ruch bezwizowy. Po przekroczeniu granicy możesz przebywać w Armenii do 180 dni.
Religia
Wyznaniem dominującym w Armenii jest Apostolski Kościół Ormiański. Właściwie budynki sakralne to większość atrakcji w tym kraju – nie jest to jednak nudne, bo znajdują się one w naprawdę epickich lokalizacjach. Aktualnie po wielu zmianach społecznych, wyznawcy islamu stanowią niecałe 2% ludności Armenii. W stolicy, Erywaniu, znajduje się jedyny meczet w kraju. Kiedyś było ich ponad 10.
Ważne informacje praktyczne - Armenia i bezpieczeństwo
Nie można mówić o bezpieczeństwie w Armenii nie biorąc pod uwagę sytuacji w regionie. Armenia niekoniecznie utrzymuje pozytywne stosunki ze swoimi sąsiadami. Zacznijmy od Turcji. Historia stosunków Ormian z Turkami sięga wiele lat wstecz, a jej najbardziej krwawy fragment to ludobójstwo na ludności ormiańskiej w 1915 roku. Według różnych danych zginęło wtedy nawet 1,5 miliona Ormian. W Turcji znajduje się również święta dla Ormian góra Ararat. Granica między tymi dwoma krajami pozostaje zamknięta.
Kolejnym krajem, z którym Armenia posiada napięte stosunki, jest Azerbejdżan. Konflikt między Armenią i Azerbejdżanem jest wciąż żywy, a rejonem zapalnym jest Górny Karabach, zwany też Republiką Artsakh. Zarówno Armenia jak i Azerbejdżan roszczą sobie prawa do tego regionu. Formalnie rejon ten jest częścią Azerbejdżanu, jednak w rzeczywistości funkcjonuje jako niepodległe państwo, nieuznawane jednak przez inne państwa na świecie. Apogeum konfliktu o Górny Karabach przypadło na wojnę toczącą się w latach 1988-1994. W ostatnich tygodniach konflikt zbrojny na powrót ożył.
Ormianie nie mają wstępu do Azerbejdżanu, a Azerowie do Armenii – granica między krajami pozostaje zamknięta. Jeżeli chcesz się udać do Azerbejdżanu pierwsze pytanie jakie dostaniesz na granicy to pytanie o to czy byłeś w Armenii. Jeśli byłeś, nie warto tego zatajać – przecież w paszporcie i tak widnieje pieczątka. W oparciu o nasze doświadczenie zostaniesz wpuszczony do Azerbejdżanu nawet mając pieczątkę z Armenii. Kwestią humoru strażnika granicznego jest to czy każe ci pokazać całą zawartość bagażu czy tylko zapyta o zakupione pamiątki – tych nie można wwozić do Azerbejdżanu. Ze względu na znaczne pogorszenie się sytuacji w regionie, w przyszłości wjazd do Azerbejdżanu z pieczątką Armenii w paszporcie (i na odwrót) może wiązać się z większymi problemami.
W regionie byliśmy w spokojnych czasach. Czuliśmy się tam wtedy idealnie bezpiecznie, nawet korzystając z autostopu w Armenii. Lokalni ludzie byli dla nas bardzo mili, pomocni i niezwykle gościnni.
LGBT w Armenii
W Armenii nie istnieje żadna prawna forma zawierania związków jednopłciowych. Co więcej, nie istnieje również żadna ustawa antydyskryminacyjna, która chroniłaby osoby LGBT. Obecnie nie ma planów w sprawie uregulowania tych kwestii. Kontakty seksualne pomiędzy mężczyznami zostały one zalegalizowane w 2003 roku. Pomiędzy kobietami nigdy nie był w Armenii karane. W 2017 roku uznano homoseksualne związki małżeńskie zawarte poza granicami państwa. Jak widać kraj ten ma mimo wszystko odrobinę bardziej liberalne podejście do osób LGBT+ niż nasz rodzimy kraj nad Wisłą. Homoseksualizm w Armenii to jednak nadal temat tabu. Szczególnie dyskryminacyjne zachowania mogą zdarzać się w mniejszych miejscowościach oraz wioskach. Z tego powodu z przykrością radzimy ostrożność w okazywaniu uczuć. Co ciekawe, zalecamy to również parom heteroseksualnym, ponieważ w Armenii generalnie kulturowo nie okazuje się nadmiernie uczuć w miejscach publicznych. Można tym zwracać na siebie niechcianą uwagę.
Armenia i latanie dronem
W Armenii nie ma przepisów, które regulowałyby posiadanie oraz latanie dronem. Niestety, przez to nie można niczego brać za pewnik i skoro nie ma przepisów to panuje „samowolka”. Różni celnicy mogą inaczej interpretować prawo stąd mogą wystąpić różne sytuacje. Mogą nawet zdarzyć się konfiskaty dronów. O takich przypadkach czytaliśmy jednak jedynie w internecie – my osobiście przewieźliśmy naszego DJI Mavic Air przez lądową granicę bez żadnego problemu. W Armenii używaliśmy go raptem dwa, trzy razy, zawsze w odosobnieniu.
Jak się przemieszczać po Armenii?
Przemieszczanie się w Armenii do najłatwiejszych nie należy. Transport publiczny pomiędzy miastami jest dosyć nikły. Można również wynająć samochód choć najtaniej nie będzie. Należy również pamiętać, że kierowcy tam jeżdżą jak szaleni. Nie przestrzegają żadnych zasad, a znaki i sygnalizację odbierają raczej jako zbędne ozdoby przy drodze. Jest możliwość wykupienia wycieczek zorganizowanych (przeważnie całodniowych), a wielu kierowców chętnych do obwiezienia cię po całym kraju znajdziesz na Placu Republiki w Erywaniu. My osobiście przemierzyliśmy cały ten kraj autostopem, a więcej o tym przeczytasz tutaj.
Po Erywaniu można przemieszczać się alternatywą Ubera w postaci aplikacji Yandex.
Noclegi
Wiemy, że większość turystów decyduje się na wykupienie wszystkich noclegów w Erywaniu i odbywanie dziennych wycieczek do interesujących miejsc. My polecamy jednak spać też poza stolicą kraju – tam też w końcu są ludzie prowadzący swoje biznesy. Według nas dobrze jest zostawić swoje pieniądze w kilku lokalnych miejscach. My spaliśmy w kilku miejscowościach. Więcej o noclegach a także o pięknych miejscach w Armenii przeczytasz w tym wpisie.
Większość naszych noclegów zarezerwowaliśmy na stronie booking.com. Kilkukrotnie poszliśmy też bezpośrednio do gospodarza znalezionego przez nas noclegu. W ten sposób dogadaliśmy się na nieco korzystniejsze warunki niż te na stronie. Pamiętaj, że booking pobiera prowizję, stąd często na miejscu można wynegocjować lepszą kwotę. Wiele noclegów polegało na najzwyklejszym wynajęciu pokoju w domu rodzinnym, gdzie można dodatkowo wykupić kolację bądź śniadanie. Warunki w takich lokalach są często bardzo podstawowe, ale klimat jest niesamowicie rodzinny i przyjemny.
Co zobaczyć w Armenii?
Nie ma co się oszukiwać – tak jak już wspomnieliśmy, głównymi atrakcjami w Armenii są klasztory. Tych jest całkiem sporo, a większość zlokalizowana jest w naprawdę pięknych miejscach. Sama stolica kraju – Erywań – jest nad podziw ładnym, zadbanym i całkiem nowoczesnym miastem. Bardzo nas zaskoczył i przypadł do gustu. O miejscach, także tych naturalnych, które warto zobaczyć w Armenii przeczytasz w tym wpisie.
Armenia i jedzenie
Kuchnia ormiańska bardzo nam smakowała. W Armenii na stołach króluje jagnięcina, bakłażany, granat, lawasz (tradycyjny ormiański chlebek), przeróżne sałatki, dolmy (podobne do naszych gołąbków), zioła i świeże warzywa. Nie mieliśmy problemem z jedzeniem wegetariańsko – w każdej knajpce zamawialiśmy po prostu kilka małych przystawek i traktowaliśmy to jak posiłek dla naszej dwójki. Wybieraliśmy wspomniane już gołąbki, przeróżne sałatki, pieczone warzywa, koniecznie dużo ziół oraz lokalne sery.
Alkoholem z którego słynie Armenia jest koniak Ararat. Jest to rodzaj ormiańskiej brandy produkowanej przez Erywańską Fabrykę Koniaków od 1887 roku. Alkohol ten wytwarzany jest według metody tradycyjnej z białych winogron. Nie można zapomnieć również o naszym ukochanym przysmaku – słodkim chlebku zwanym gata. Gata występuje z różnymi nadzieniami – zawsze słodkimi i pysznymi.
Armenia to bardzo przyjazny kraj, a wiele osób podchodzi do turystów bardziej jako do ciekawostki. Podoba im się to, że zaczynają napływać do nich ludzie ze świata, którzy zachwycają się ich krajem i uczą o jego historii. Nieraz urządzaliśmy sobie pogawędkę (przez translatora) z gospodarzami domów, ponieważ byli bardzo ciekawi jak się tutaj dostaliśmy, skąd jesteśmy i czemu przyjechaliśmy. Cały pobyt w tym kraju wspominamy bardzo miło i z chęcią byśmy tam wrócili. Mamy nadzieję, że nasz wpis „Armenia – informacje praktyczne” pomoże ci przygotować się do wycieczki.
