Fez zlokalizowany jest w północnej części kraju, a od stolicy kraju dzieli go nieco ponad 200 kilometrów. Miasto to zostało założone w VIII w. a w roku 807 ustanowiono tutaj pierwszą stolicę Maroka. Fez jest pierwszą i najstarszą z czterech historycznych stolic Maroka i z przerwami pozostało nią aż do 1912 roku, kiedy Francuzi ostatecznie przenieśli stolicę do Rabatu. Fez jest jednym ze świętych miast islamu, obok takich ośrodków miejskich jak Damaszek, Bagdad czy Buchara. Na mapie Maroka Fez od zawsze pełnił rolę religijnej, kulturalnej i intelektualnej stolicy kraju. Mieści się tu chociażby najstarszy uniwersytet na świecie. W czasach teraźniejszych jest to czwarte pod względem wielkości miasto w Maroku.
W Fezie, podobnie jak w Marrakeszu, natrafisz na tłumy turystów, niezliczone ilości motocykli, rowerzystów, osiołków. No generalnie panuje tam jeden wielki chaos! To właśnie w tym mieście, na rondzie, prosto w nasz samochód wjechał rowerzysta. To również tutaj spotkaliśmy się po raz pierwszy z przymusową „pomocą” w znalezieniu noclegu. Co prawda nasz nocleg zlokalizowany był w niezwykle ciemnym i trudnym do znalezienia miejscu jednak nikt z naszej dwójki nie prosił o pomoc. Dobra duszyczka oczywiście na końcu poprosiła o pieniądze – uważajcie na takie numery! Więcej o takich smaczkach i o tym co należy wiedzieć przed podróżą do Maroko znajdziesz w tym wpisie.
Fez pod wieloma względami przypomina więc znienawidzony przez nas Marrakesz. Jest głośno, tłoczno, a po pewnym czasie masz ochotę zrobić cokolwiek, tylko po to żeby wydostać się jak najdalej stamtąd. Jednak Fez mimo wszystko ma w sobie to coś, za co go polubiliśmy. Ostatecznie uważamy, że jest to miejsce warte odwiedzenia i o wiele ciężej byłoby nam je odpuścić podczas kolejnej wyprawy. W Fezie spędziliśmy intensywne 24 godziny, podczas których zobaczyliśmy kilka miejsc, które naprawdę nam się spodobały. Przed tobą krótka lista, którą uważamy za minimum tego co zobaczyć w Fezie.
Fez - co zobaczyć w jeden dzień?
Al-Attarine Madrasa
Pierwszym miejscem, odwiedzonym przez nas zaraz po dotarciu do Fezu, była właśnie Al-Attarine Madrasa. Madrasa według Wikipedii to „teologiczna szkoła muzułmańska, początkowo mieszcząca się przy meczecie, później samodzielna. Nauczano w niej Koranu, prawa oraz języka arabskiego”. Miejsce to znajduje się w centrum miasta – czyli w medinie. Pewnie dlatego zeszło nam kilka dobrych minut zanim tutaj dotarliśmy. Na miejscu spotkasz się z przepięknymi, żmudnie zdobionymi ścianami, w które można wpatrywać się godzinami. Madrasa została zbudowana w XIV wieku (w latach 1323-25) przez sułtana Marinida Uthmana II Abu Saida, a nazwę swą bierze od Souk al-Attarine czyli rynku przypraw i perfum.
Godziny otwarcia: poniedziałek – niedziela 8-18
Cena biletu: 20 dirhamów
Grobowiec Marynidów - punkt widokowy na panoramę Fezu
Same budowle nie robią aż takiego wrażenia – miejsce to jest przede wszystkim genialnie zlokalizowane! Ze wzgórza rozpościera się panorama całego Fezu. Znajdują się tu pozostałości dawnych grobowców sułtanów z dynastii Marynidów panujących w Maroku pomiędzy XIII a XV wiekiem. W miejsce to szczególnie polecamy wybrać się na zachód słońca – jest wtedy gwarne i pełne ludzi, także lokalsów. Kiedy zapada zmierzch a z meczetów miasta zaczynają wybrzmiewać nawoływania imamów, naprawdę można poczuć gęsią skórkę (pozytywnie!).
Mury miasta Fez - najlepsze miejsce na wschód słońca w Fezie
Mury zlokalizowane są nieopodal Grobowca Marynidów – dokładnie kilka pięter pod nim. Jest to kolejne miejsce genialne do podziwiania panoramy Fezu. Wejście na niego nie należy do trudnych, jednak trzeba się trochę nagłowić zanim znajdzie się schody prowadzące na szczyt.Osobom lubiącym wcześnie wstawać i łapać cudowne światło, w którym nawet Fez wygląda obłędnie (troszkę przesadziliśmy) polecamy wybrać się tutaj o wschodzie słońca.
Stare miasto (medina) Fezu
Przez niektórych znienawidzona, przez niektórych kochana, dla nas (a szczególnie dla Marcina jeżeli nikt się go nie czepia i nie proponuje haszu, opium bądź „darmowego” transportu) uznawana za całkiem miłą atrakcję. Starożytna medina Fezu jest najlepiej zachowanym średniowiecznym miastem w całym świecie islamu! Klasyfikuje się ją jako największą i najstarszą medinę na świecie. Samochody nie mają tu wstępu. Medina w Fezie jest wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Medina ma swój charakter i trzeba o tym wiedzieć. Wchodząc bez zastanowienia w nieznane uliczki, można już z nich nie wyjść (trochę strasznie no nie?). Wiedzą nawet o tym mapy google, które gubiły się tam nieustannie! Nie mamy tu nawet na myśli niczego złego (chociaż wskazana jest czujność i pilnowanie swoich rzeczy) – po prostu w takim labiryncie łatwo można przegapić właściwą drogę. Jednak to właśnie w poplątanym gąszczu uliczek mediny poznasz prawdziwe życie lokalsów. To tutaj warto też zrobić zakupy jeśli myślisz o przywiezieniu pamiątek. Ceny powinny być niższe niż w Marrakeszu.
Dla nas odwiedzenie mediny było konieczne, ponieważ nasz hotel był zlokalizowany w samym jej centrum. Pomimo bardzo skrupulatnie napisanej w wiadomości zwrotnej instrukcji, znalezienie go po zachodzie słońca zajęło nam dobrych kilkadziesiąt minut. Riady ostatecznie ci nie polecimy, bo nie było to nic specjalnego.
Farbiarnia Chouara - coś co trzeba zobaczyć w Fezie
Farbiarnia to kolejne miejsce, które odwiedziliśmy podczas naszego pobytu w Fezie. Leży w samym sercu wielkiej mediny. Byliśmy tam wczesnym rankiem dzięki temu obyło się bez większych tłumów. Naszym zdaniem ciężko nazwać miejsca takie jak to atrakcją, jednak odwiedzenie go podczas pobytu w tym mieście jest niemal nieodłączną częścią zwiedzania. Dlatego właśnie postanowiliśmy przekonać się na własnej skórze o co w tym wszystkim chodzi.
W Chouara znajdują się zarówno garbarnia jak i farbiarnia. Cały plac jest tu wypełniony kamiennymi balami z białą miksturą lub różnymi kolorami naturalnych barwników do skór (na bazie na przykład henny czy maków). Biały płyn służy do kilkudniowego zmiękczania twardych skór krów, kóz czy wielbłądów. W jego skład wchodzą takie specyfiki jak odchody gołębi, palone wapno, woda czy sól. Następnie skóry moczą się w barwnikach, a dzięki wcześniejszemu zmiękczeniu łatwiej łapią kolor. Zafarbowane kawałki skór suszą się na powietrzu, a następnie wykorzystywane są do produkcji butów, pasków, torebek i wszystkich innych skórzanych pamiątek, które przywozimy sobie z Maroka.
Wrażenie robi tu nie tylko wyjątkowy efekt wizualny, ale przede wszystkim fakt jak ciężka jest praca w takim miejscu. Wszystko odbywa się tutaj zupełnie tak jak w dawnych czasach, a poszczególne procesy nie są w żaden sposób zautomatyzowane. Zarówno zmiękczanie jak i farbowanie skóry odbywa się dzięki sile rąk, a w zasadzie nóg, farbiarzy. Pracują tu przede wszystkim mężczyźni i jest to praca ciężka fizycznie i w niesprzyjających warunkach (palące słońce, chemikalia, nieprzyjemny zapach).
Najlepszy widok na farbiarnie to ten z piętra jednego z wielu sklepów z wyrobami skórzanymi. Oprócz całej garderoby są tam również balkony, z których widać całą „fabrykę”. Dla osób, które nie potrafią znieść nieprzyjemnego (a uwierzcie nam w farbiarni nie pachnie fiołkami) zapachu, pracownicy sklepu podzielą się cytryną, dzięki której twój europejski nosek zdoła wytrzymać tę chwilę w nieprzyjemności. Samo oglądanie farbiarni jest przeważnie darmowe, choć zdarzają się sytuacje gdzie trzeba zapłacić kilka dirhamów za zdjęcie bądź zakupić coś w sklepie.
Palais Royal Dar El Makhzen - najpiękniejsze drzwi w Fezie
Ostatnim miejscem, a tak właściwie rzeczą, którą polecamy zobaczyć będąc w Fezie to obłędnie zdobione drzwi prowadzące do Palais Royal Dar El Makhzen. Sam pałac to ogromna posiadłość, która rozpościera się na kilkadziesiąt hektarów. Za murami, czyli tam gdzie zwykli śmiertelnicy nie mają wstępu, kryją się ponoć przepiękne budynki, ogrody i pałacyki. Nam oraz setkom innych turystów pozostało jedynie podziwianie drzwi, które są nie lada atrakcją. I pomimo, że są to tylko (wydawałoby się) drzwi, robią one niesamowite wrażenie.
Fez pomimo swoich całkiem sporych rozmiarów, chaosu oraz ogromnego zaludnienia (prawie milion mieszkańców) okazał się dla nas całkiem fajnym miejscem i ostatecznie podobał nam się bardzo. Uważamy, że zdecydowanie warto poświęcić chociaż jeden dzień na odkrywanie jego zakamarków. Miasto to szczerze polecamy choć może być ono dla co niektórych nieco męczące. Pozostałe miejsca, które warto zobaczyć podczas pobytu w Maroku, zamieszczamy w naszym poście, który znajdziesz warto zobaczyć podczas pobytu w Maroku, zamieszczamy w tym poście. Natomiast anegdotki z naszego marokańskiego roadtripa spisaliśmy tutaj.
