Izrael jest państwem specyficznym, które jednocześnie lubimy i nie. Na pewno jednak tam wrócimy! Wiele rzeczy nas tam zaskoczyło – jak na przykład niesamowicie wysokie ceny. Ale były też miłe zaskoczenia – jak niesamowite formacje solne Morza Martwego. Rzadko chyba jakieś państwo wzbudza takie niesłuszne obawy jak Izrael – dlatego informacje praktyczne zawarte w tym wpisie pomogą przygotować ci się do spokojnego wyjazdu.
Izrael - informacje praktyczne
Jak dostać się do Izraela?
W chwili obecnej dostanie się do Izraela niestety jest niemożliwe. Kraj ten bardzo mocno odczuł skutki koronawirusa i pozostaje zamknięty dla turystów. Tanie linie lotnicze wykasowały dużą część połączeń. Jednak w 2021 będzie tam można bezpośrednio dolecieć z takich miast jak Warszawa, Kraków, Katowice czy Poznań. Najczęściej bardzo tanio da się dolecieć do znajdującego się na południu Ejlatu. Ceny bywają bajecznie niskie (nawet 200 zł w dwie strony), a sama podróż trwa tylko kilka godzin.
Kiedy jechać do Izraela? Klimat Izraela.
Izrael w większości składa się z połaci piasku. Pustynia pokrywa większą część tego kraju, a wielbłądy przechadzają się po ulicach (to może trochę przesadza). To może wskazywać tylko na jedno – w Izraelu jest gorąco. My byliśmy w Izraelu dwa razy – raz w styczniu, a raz w listopadzie. W obu przypadkach było naprawdę ciepło i jedynym miejscem gdzie zmarzliśmy było Mitzpe Ramon o poranku. Za to nad Morzem Martwym było wtedy wręcz gorąco! O tych i o innych miejscach, które warto zobaczyć w Izraelu, przeczytasz w naszym przewodniku. W miesiącach letnich w Izraelu jest piekielnie gorąco, zwłaszcza na obszarach pustynnych. Temperatura sięga często 40 stopni i nie zdarzają się opady deszczu. Naszym zdaniem najlepszymi miesiącami na zwiedzanie tego kraju jest okres między wrześniem a majem. Jest przyjemnie i ciepło i można uciec przed brzydką pogodą w Polsce. Inne destynacje, które polecamy na podróż poza sezonem, znajdziesz w tym wpisie.
Przekraczanie granicy
O przekraczaniu granic w Izraelu krążą już legendy. I faktycznie – może to być proces dość stresujący, szczególnie jeśli posiadasz w paszporcie pieczątki z czarnej listy Izraela. W naszym przypadku takim stemplem był ten z Libanu. Przez to trzymali nas na granicy kilka godzin, a Marcin musiał udać się do osobnego pomieszczenia na przesłuchanie.
Przesłuchania mogą wyglądać różnie i wszystko zależy od urzędnika, na którego trafisz. Po prostu mów prawdę – przecież nie przyleciałeś do Izraela w roli szpiega. Możesz być poproszony o pokazanie zdjęć w telefonie, mogą zostać sprawdzone twoje znajomości w social mediach, możesz być przepytywany o swoich znajomych. W przypadku Marcina urzędniczka dokładnie przepytywała go na temat ludzi, których poznaliśmy w Libanie. Jest to doświadczenie nieprzyjemne i stresujące, ale na pewno do przeżycia.
Izraelska pieczątka w paszporcie w zasadzie zamyka ci drogę do państw takich jak Liban, Libia, Kuwejt, Jemen, Syria, Arabia Saudyjska, Irak, a nawet Zjednoczone Emiraty Arabskie. Nie jest to nigdzie napisane oficjalnie, ale zwykle tak właśnie jest. Z tego właśnie powodu przy przekraczaniu granicy samolotem na lotnisku urzędnicy zamiast pieczątki wręczą ci małą karteczkę uprawniającą do pobytu. Nie zgub jej!
Sytuacja jest niestety inna w przypadku przejść lądowych z Jordanią czy Egiptem. Tutaj również po stronie Izraela prawdopodobnie nie zostanie ci wbita pieczątka. Pieczątkę z nazwą przejścia granicznego dostaniesz jednak po stronie drugiego państwa i jest to jednoznaczny dowód na twój pobyt w Izraelu. Potencjalnym rozwiązaniem problemu jest poproszenie celnika o niewbijanie pieczątki do paszportu tylko na jakiś dodatkowy blankiet. My nie próbowaliśmy, ale może warto zapytać w celu uniknięcia problematycznego stempla.
Waluta i ceny w Izraelu
W Izraelu obowiązuje Nowy Szekel Izraelski. 1 ILS to około 1,15 PLN na dzień 27.10.2020r. Pieniądze można bez problemu wymienić na lotnisku (lepiej zabrać euro bądź dolary) bądź wyciągnąć z licznych bankomatów. My płaciliśmy kartą revolut.
Na temat cen w Izraelu napiszemy krótko – jest drogo. W tych dwóch słowach zamykamy pułap cen produktów spożywczych, wynajmu samochodu, na benzynie kończąc. Jednak, jak to zwykle mówimy, zawsze znajdzie się sposób żeby daną destynację zrobić przynajmniej w jakichś rozsądnych pieniądzach.
Ceny jedzenia są spore. Takie rzędu 10 zł za chleb, 12 zł za paczkę chipsów czy 20 zł za opakowanie sera. Jedynym krajem, w którym było porównywalnie drogo, był póki co Urugwaj. Polecamy się więc obkupić w jednym z nielicznych większych sklepów – Rami Levy w Ejlacie. Był to sklep z najniższymi cenami, na jaki trafilismy w Izraelu.
Cena paliwa to około 7 zł za litr. O jeżdżeniu samochodem po Izraelu przeczytasz w jednym z następnych paragrafów.
Religia i zwyczaje
W Izraelu większość mieszkańców (ponad 75%) to Żydzi. Drugą pod względem wielkości populacją (ponad 20 %) są Arabowie. Religą panującą w tym kraju jest judaizm, a odpowiednio mniejszość stanowi islam. Jeżeli chodzi o odpowiedni ubiór to można ubierać się po „europejsku”. Oczywiście o stosowny strój należy postarać się kiedy odwiedzamy miejsca kultu religijnego. W Jerozolimie spotykają się trzy religie monoteistyczne – chrześcijaństwo, islam i judaizm. Miasto to ma niesamowity klimat i zdecydowanie polecamy je odwiedzić. Przeczytaj nasz przewodnik po Jerozolimie.
W Izraelu obchodzi się szabat – trwa on od piątku wieczorem do soboty wieczorem. Podczas szabatu praktycznie wszystkie sklepy i usługi są nieczynne (w piątek zamykają się wcześniej niż w inne dni tygodnia). W wielu przypadkach nie działa też komunikacja.
Język
W Izraelu większość osób, które napotkaliśmy, płynnie posługiwała się językiem angielskim stąd nie mieliśmy problemów z komunikacją.
Zwiedzanie Izraela - bilet łączony na atrakcje
W Izraelu jest naprawdę sporo do zwiedzania, co zaskoczyło nas samych! Parki narodowe, starożytne ruiny, rezerwaty przyrody i piękne punkty widokowe. Oczywiście na każdą z tych atrakcji obowiązuje bilet indywidualny, którego ceny wahają się od 20 do 40 ILS za osobę. Istnieje jednak coś, co pozwoli ci zaoszczędzić na biletach wstępu i jest to bilet łączony na atrakcje Izraela.
Chwilę kalkulowaliśmy, czy taki bilet łączony w ogóle nam się opłaca, ale jeśli chcesz zwiedzić więcej niż dwa miejsca z listy to odpowiedź brzmi TAK. Ceny są takie same dla wszystkich grup wiekowych, a więc przy bilecie łączonym nie występują ulgi. Ważność takiej karty to dwa tygodnie od pierwszej wizyty.
Rodzaje biletów łączonych
- niebieski – upoważnia do wstępu do trzech miejsc z listy, 78 ILS
- zielony – upoważnia do wstępu do sześciu miejsc z listy – 110 ILS
- pomarańczowy – nielimitowany wstęp, 150 ILS
Izrael - ważne informacje praktyczne o bezpieczeństwie
Nie ma się co oszukiwać – region ten nie należy do najspokojniejszych na świecie. Trzeba jednak pamiętać, że faktyczny konflikt dotyczy konkretnych obszarów, a nie całego państwa. Dla swojego bezpieczeństwa należy bezwględnie unikać wszelkich rejonów przygranicznych, które uznawane są za rejony zapalne. Zarówno ja jak i Marcin czuliśmy się w Izraelu naprawdę bezpiecznie. Zawsze jest ryzyko, ale przecież toczy się tam normalne życie.
Wojsko i służba wojskowa w Izraelu
Wojskowi są wszędzie – na ulicach, przy atrakcjach turystycznych czy w autobusach. Kiedy już się do tego przyzwyczailiśmy przestało robić to na nas negatywne wrażenie. Raczej wpłynęło pozytywnie na nasze poczucie bezpieczeństwa.
W Izraelu służba, jak niegdyś w naszym kraju, jest obowiązkowa po ukończeniu 18 lat. Obowiązek ten dotyczy również kobiet! Służba trwa trzy lata u mężczyzn i 21 miesięcy u kobiet. Obowiązek służby wojskowej nie dotyczy ortodoksyjnych Żydów, a także muzułmańskich i chrześcijańskich Arabów będących obywatelami Izraela.
Kobiety w Izraelu
Ciężko wypowiedzieć się z perspektywy kobiety podróżującej solo, ponieważ ja, Diana, zawsze podróżuję ze swoim mężem. Jednak w oparciu o własne obserwacje i rozmowy z przyjaciółmi uważam Izrael za kraj bardzo bezpieczny dla podróżujących kobiet. Oczywiście, wciąż koniecznym jest zachowanie rozsądku i głównych zasad bezpieczeństwa!
LGBT w Izraelu
Izrael jest najbardziej tolerancyjnym krajem na Bliskim Wschodzie jeśli chodzi o osoby LGBT. Związki homoseksualne są zalegalizowane od 1988 roku, a wiek dopuszczalnej inicjacji seksualnej jest równy i wynosi 16 lat. Osoby takie nie są też wykluczone ze służby wojskowej. W kraju tym nie ma żadnych praw, które dyskryminowałyby osoby homoseksualne. Tel Aviv jest wręcz uważany za jedno najbardziej tęczowych miast świata, gdzie co roku odbywa się huczna parada równości.
Wynajęcie samochodu w Izraelu
Najlepszym i najłatwiejszym sposobem na przemieszczanie się po Izraelu jest wynajęcie auta. Mimo tego, że sieć autobusów jest dość dobrze przemyślana i do większości atrakcji turystycznych powinieneś dojechać bez problemu. Jednak wynajęty samochód jest bezkonkurencyjnie wygodniejszym rozwiązaniem. Może się też okazać, że ze względu na dość wysokie ceny transportu publicznego w Izraelu, wynajęcie samochodu jest bardziej sensowną opcją. Zwłaszcza jeśli podróżujesz w kilkuosobowej grupie. Osobiście wynajmowaliśmy samochód w Izraelu dwukrotnie – raz w firmie Eldan, a drugi raz w Hertz. W obydwu przypadkach obyło się bez problemów.
Ceny wynajmu nie należą do najtańszych stąd polecamy polować na promocje! Uwaga – w czasie szabatu (czyli od piątku popołudniu do soboty wieczorem) wynajęcie samochodu, a także jego zwrot jest zwykle niemożliwy. Jedyne wypożyczalnie, które wtedy działają normalnie, to te na lotnisku Ben Gurion w Tel Avivie. Koniecznie weź to pod uwagę planując swój wyjazd. Pamiętaj też, że wypożyczonym samochodem prawdopodobnie nie będziesz mógł wjechać na teren Autonomii Palestyńskiej.
Paliwo
Im dalej od większych miast tym benzyna jest droższa. Najwyższą cenę zanotowaliśmy nad Morzem Martwym i sięgała 8-9 złotych. Generalnie ceny paliwa są kosmiczne więc polecamy zatankować po sam korek wyjeżdżając z Ejlatu. Ponadto warto też wspomnieć o nietypowym sposobie płatności za tankowanie w Izraelu. Zaraz na samym początku na twojej karcie płatniczej zostanie zamrożona pewna kwota, która wróci na konto dopiero po kilku dniach (zależy od twojego banku). Dla nas było to ciekawe (i irytujące), bo zamrożona kwota jest dość wysoka. Nigdzie wcześniej nie spotkaliśmy się z tego rodzaju praktykami.
Bezpieczeństwo na drodze
Drogi w Izraelu są w bardzo dobrym stanie, a ruch między miastami jest niewielki. Kierowcy przestrzegają raczej zasad ruchu drogowego więc prowadzenie auta w Izraelu to czysta przyjemność.
Izrael - informacje praktyczne dla droniarzy
Przed wzniesieniem się dronem na terenie Izraela musisz posiadać dwa pozwolenia. Pierwszy permit możesz uzyskać od CAAI (Urząd Lotnictwa Cywilnego w Izraelu), drugi natomiast od Ministerstwa Łączności. W przypadku Ministerstwa Łączności musisz skontaktować się z nimi bezpośrednio z prośbą o wydanie pozwolenia. Oprócz tego należy posiadać deklarację stwierdzającą, że zamierzasz używać drona tylko i wyłącznie w celach rekreacyjnych, a nie komercyjnych. Zarówno deklarację jak i inne informacje znajdziesz tutaj.
Bezpośredni kontakt z CAAI: milsteinn@mot.gov.il / +972 3 977 4555
Jeżeli tak jak nam cała procedura wydaje ci się jednak nieco skomplikowana (większość stron jest w języku hebrajskim) i czasochłonna, polecamy zrobić to na skróty. My po prostu skontaktowaliśmy się z izraelskim aeroklubem. Aeroklub pomaga wyrobić pozwolenia za niewielką opłatą. Bezpośrednio można skontaktować się z nimi na facebooku lub odwiedzić ich stronę. Znajdziesz tam potrzebne informacje w języku angielskim. Aeroklub od ręki załatwia wszystkie formalności i w ciągu jednego dnia roboczego dostaniesz tymczasowe członkostwo na czas trwania twojej podróży. Dzięki temu możesz bez strachu i na legalu podziwiać Izrael z lotu ptaka. Koszt takiego członkostwa to 125 ISL czyli około 145 złotych.
Mam nadzieję, że nasz wpis „Izrael – informacje praktyczne” sprawi, że twoja podróż do tego kraju będzie łatwa i przyjemna. Miłego pobytu!
